ΣΕΛΙΝΟΡΙΖΑ
Η σελινόριζα ( Apium graveolens var. rapaceum ) είναι διετές βότανο, που ανήκει στο ίδιο γένος με το σέλινο και κατάγεται από τη Νότιο Ευρώπη, τη Δυτική Ασία και τη λεκάνη της Μεσογείου. Η διαφορά με το σέλινο είναι στο γεγονός ότι από το σέλινο συλλέγουμε τους βλαστούς, αλλά από τη σελινόριζα την διογκωμένη ρίζα.
Όπως προδίδει το όνομά της διακρίνεται για τη μεγάλη σφαιρική και σαρκώδη ρίζα της που τρώγεται σε σαλάτες ωμή, αλλά και μαγειρεμένη ως συστατικό διαφόρων συνταγών ή και σε τουρσί. Έχει σκούρο καφέ χρώμα στο εξωτερικό της και εσωτερικά είναι λευκή. Η γεύση της θυμίζει σέλινο και μαϊντανό.
Περιγραφή
Το φυτό της σελινόριζας έχει χαμηλή ανάπτυξη και μπορεί να φθάσει σε ύψος 50-70cm. Έχει φύλλα σύνθετα, με μακρύ μίσχο και χρώμα ανοιχτό πράσινο. Τα φύλλα της μοιάζουν με τα φύλλα του μαϊντανού. Έχει έντονο άρωμα λόγω των αιθέριων ελαίων που περιέχει. Οι βλαστοί είναι πράσινοι, λεπτοί, με πολλά μικρά φύλλα στις άκρες τους. Η ρίζα ξεκινά λευκή αλλά καθώς τελειώνει ο πρώτος χρόνος ζωής του φυτού παχαίνει και γίνεται καφέ. Τον δεύτερο χρόνο ζωής του φυτού, παράγονται τα άνθη τα οποία είναι μικρά, πράσινα και έχουν το χαρακτηριστικό άρωμα του σέλινου. Τα άνθη κατόπιν δίνουν τη θέση τους σε πολλούς, μικρούς καφέ σπόρους και το φυτό ξεραίνεται.
Καλλιεργητικές φροντίδες
Ευδοκιμεί σε μέσης συστάσεως έδαφος ελαφρύ, βαθύ, πλούσιο σε οργανική ουσία και ασβέστιο και καλά στραγγιζόμενο. Προτιμά ηλιόλουστε θέσεις για να αναπτυχθεί σωστά. Χρειάζεται συχνό πότισμα καθώς δεν ανέχεται την ξηρασία. Πρέπει το χώμα να είναι υγρό αλλά να μην κρατάει νερά, για τον λόγω οτι το ριζικό της σύστημα σε μεγάλο βαθμό αναπτύσσεται επιφανειακά. Την περίοδο του Καλοκαιριού αφαιρούμε τα παλιά κλαδιά για να εκθέσουμε την κορυφή της ρίζας στον ήλιο. Φροντίζουμε το έδαφος γύρω από εκείνη ώστε να μην αφήνουμε αγριόχορτα να αναπτύσσονται τριγύρω της.
Σπορά
Η σπορά της σελινόριζας γίνεται από τα τέλη του χειμώνα μέχρι τον Ιούνιο, ανάλογα την περιοχή. Που θα την καλλιεργήσουμε. Μπορεί να γίνει σε σπορείο και στη συνέχεια να μεταφυτευθεί στο χωράφι ή με απευθείας σπορά στο χωράφι. Πριν από τη σπορά βρέχονται οι σπόροι για 48 ώρες ώστε να γίνει πιο εύκολο το φύτρωμα. Η καλλιέργεια της διαρκεί 5 - 6 μήνες από τη σπορά μέχρι τη συγκομιδή των ριζών.
Πολλαπλασιασμός
Πολλαπλασιάζεται με σπόρους. Οι κατάλληλες θερμοκρασίες για το φύτρωμα των σπόρων του είναι 15-20 οC. Ιδανικές θερμοκρασίες ανάπτυξης κυμαίνονται στους 15 – 23°C. Θερμοκρασίες κάτω από τους 12°C για συνεχόμενες μεγάλες περιόδους (περίπου 1 – 2 εβδομάδες) προωθούν την άνθηση, οπότε η ρίζα εξασθενεί. Ο πολλαπλασιασμός γίνεται αποκλειστικά με σπόρο. Ο σπόρος φυτεύεται το Μάρτιο αλλά χρειάζεται ζεστές συνθήκες για να φυτρώσει.
Φροντίζουμε η γλάστρα με τους σπόρους να βρίσκεται σε ηλιόλουστο σημείο που δεν επηρεάζεται από πρωινούς ανοιξιάτικους παγετούς.
Οι σπόροι δεν πρέπει να καλύπτονται με χώμα γιατί χρειάζονται φως για να βλαστήσουν. Τα φυτάρια είναι έτοιμα για μεταφύτευση σε μεγαλύτερη γλάστρα (ώστε να υπάρχει χώρος για την ανάπτυξη της ρίζας) όταν έχουν φτάσει ύψος 10 εκατοστά.
Συγκομιδή
Η συγκομιδή γίνεται όταν η γογγυλόριζα του φυτού αποκτήσει διάμετρο τουλάχιστον 10-15 εκατοστών. Το μέσο βάρος της γογγυλόριζας στη σελινόριζα φθάνει τα 700-800 γραμμάρια. Η συγκομιδή γίνεται πριν την άνθηση όταν η ρίζα έχει το μέγιστο δυνατό μέγεθος της, δηλαδή το Φθινόπωρο του πρώτου χρόνου. Το φυτό ξεριζώνεται και αφαιρούνται όλοι οι βλαστοί από τη ρίζα. Η ρίζα μπορεί να διατηρηθεί έως και 6 εβδομάδες στο ψυγείο.
Εχθροί και ασθένειες
Οι πιο συνηθισμένοι εχθροί είναι τα σαλιγκάρια και ο φυλλορήκτης των τεύτλων.
Τα σαλιγκάρια αντιμετωπίζονται εύκολα με χρήση παγίδων μπύρας, ταινία χαλκού ή φράγματα από πριονίδι.
Ο φυλλορήκτης δεν μπορεί να εντοπιστεί με γυμνό μάτι αλλά οι προνύμφες του που δημιουργούν τη ζημιά ζουν σε στοές στα φύλλα και στους βλαστούς. Αφαιρούμε τα φύλλα και τους βλαστούς που εμφανίζουν καφέ φλύκταινες.
Για την υγεία
Το ιδιαίτερο άρωμα της σελινόριζας οφείλεται στην περιεκτικότητα της σε φλαβονοειδή, τα οποία συμβάλλουν στην καλή λειτουργία της καρδιάς και παράλληλα συμβάλλουν στην προστασία του οργανισμού από διάφορες μορφές καρκίνου. Επιπλέον , χρησιμοποιείται εναντίον της δυσπεψίας, σαν αντιπυρετικό και διουρητικό. Έχει επίσης υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνες C, K και Β-6 αλλά και κάλιο και φώσφορο κάνοντάς την ιδανικό συμπλήρωμα διατροφής.
Επίσης βοηθά την υγεία των οστών καθώς περιέχει τη βιταμίνη Κ και βοηθά στην καλύτερη λειτουργεία της μνήμης προλαμβάνοντας το Alzheimer και την άνοια.
Τέλος η σελινόριζα περιέχει πολύ λίγες θερμίδες (μόνο 40-50 θερμίδες στα 100 γραμμάρια βάρους) οπότε είναι ιδανική για άτομα που πάσχουν από διαβήτη ή απλά προσέχουν τη διατροφή τους.
Ιστοσελίδες για τις φωτογραφίες
Περιγραφή
Το φυτό της σελινόριζας έχει χαμηλή ανάπτυξη και μπορεί να φθάσει σε ύψος 50-70cm. Έχει φύλλα σύνθετα, με μακρύ μίσχο και χρώμα ανοιχτό πράσινο. Τα φύλλα της μοιάζουν με τα φύλλα του μαϊντανού. Έχει έντονο άρωμα λόγω των αιθέριων ελαίων που περιέχει. Οι βλαστοί είναι πράσινοι, λεπτοί, με πολλά μικρά φύλλα στις άκρες τους. Η ρίζα ξεκινά λευκή αλλά καθώς τελειώνει ο πρώτος χρόνος ζωής του φυτού παχαίνει και γίνεται καφέ. Τον δεύτερο χρόνο ζωής του φυτού, παράγονται τα άνθη τα οποία είναι μικρά, πράσινα και έχουν το χαρακτηριστικό άρωμα του σέλινου. Τα άνθη κατόπιν δίνουν τη θέση τους σε πολλούς, μικρούς καφέ σπόρους και το φυτό ξεραίνεται.
Καλλιεργητικές φροντίδες
Ευδοκιμεί σε μέσης συστάσεως έδαφος ελαφρύ, βαθύ, πλούσιο σε οργανική ουσία και ασβέστιο και καλά στραγγιζόμενο. Προτιμά ηλιόλουστε θέσεις για να αναπτυχθεί σωστά. Χρειάζεται συχνό πότισμα καθώς δεν ανέχεται την ξηρασία. Πρέπει το χώμα να είναι υγρό αλλά να μην κρατάει νερά, για τον λόγω οτι το ριζικό της σύστημα σε μεγάλο βαθμό αναπτύσσεται επιφανειακά. Την περίοδο του Καλοκαιριού αφαιρούμε τα παλιά κλαδιά για να εκθέσουμε την κορυφή της ρίζας στον ήλιο. Φροντίζουμε το έδαφος γύρω από εκείνη ώστε να μην αφήνουμε αγριόχορτα να αναπτύσσονται τριγύρω της.
Σπορά
Η σπορά της σελινόριζας γίνεται από τα τέλη του χειμώνα μέχρι τον Ιούνιο, ανάλογα την περιοχή. Που θα την καλλιεργήσουμε. Μπορεί να γίνει σε σπορείο και στη συνέχεια να μεταφυτευθεί στο χωράφι ή με απευθείας σπορά στο χωράφι. Πριν από τη σπορά βρέχονται οι σπόροι για 48 ώρες ώστε να γίνει πιο εύκολο το φύτρωμα. Η καλλιέργεια της διαρκεί 5 - 6 μήνες από τη σπορά μέχρι τη συγκομιδή των ριζών.
Πολλαπλασιασμός
Πολλαπλασιάζεται με σπόρους. Οι κατάλληλες θερμοκρασίες για το φύτρωμα των σπόρων του είναι 15-20 οC. Ιδανικές θερμοκρασίες ανάπτυξης κυμαίνονται στους 15 – 23°C. Θερμοκρασίες κάτω από τους 12°C για συνεχόμενες μεγάλες περιόδους (περίπου 1 – 2 εβδομάδες) προωθούν την άνθηση, οπότε η ρίζα εξασθενεί. Ο πολλαπλασιασμός γίνεται αποκλειστικά με σπόρο. Ο σπόρος φυτεύεται το Μάρτιο αλλά χρειάζεται ζεστές συνθήκες για να φυτρώσει.
Φροντίζουμε η γλάστρα με τους σπόρους να βρίσκεται σε ηλιόλουστο σημείο που δεν επηρεάζεται από πρωινούς ανοιξιάτικους παγετούς.
Οι σπόροι δεν πρέπει να καλύπτονται με χώμα γιατί χρειάζονται φως για να βλαστήσουν. Τα φυτάρια είναι έτοιμα για μεταφύτευση σε μεγαλύτερη γλάστρα (ώστε να υπάρχει χώρος για την ανάπτυξη της ρίζας) όταν έχουν φτάσει ύψος 10 εκατοστά.
Συγκομιδή
Η συγκομιδή γίνεται όταν η γογγυλόριζα του φυτού αποκτήσει διάμετρο τουλάχιστον 10-15 εκατοστών. Το μέσο βάρος της γογγυλόριζας στη σελινόριζα φθάνει τα 700-800 γραμμάρια. Η συγκομιδή γίνεται πριν την άνθηση όταν η ρίζα έχει το μέγιστο δυνατό μέγεθος της, δηλαδή το Φθινόπωρο του πρώτου χρόνου. Το φυτό ξεριζώνεται και αφαιρούνται όλοι οι βλαστοί από τη ρίζα. Η ρίζα μπορεί να διατηρηθεί έως και 6 εβδομάδες στο ψυγείο.
Εχθροί και ασθένειες
Οι πιο συνηθισμένοι εχθροί είναι τα σαλιγκάρια και ο φυλλορήκτης των τεύτλων.
Τα σαλιγκάρια αντιμετωπίζονται εύκολα με χρήση παγίδων μπύρας, ταινία χαλκού ή φράγματα από πριονίδι.
Ο φυλλορήκτης δεν μπορεί να εντοπιστεί με γυμνό μάτι αλλά οι προνύμφες του που δημιουργούν τη ζημιά ζουν σε στοές στα φύλλα και στους βλαστούς. Αφαιρούμε τα φύλλα και τους βλαστούς που εμφανίζουν καφέ φλύκταινες.
Για την υγεία
Το ιδιαίτερο άρωμα της σελινόριζας οφείλεται στην περιεκτικότητα της σε φλαβονοειδή, τα οποία συμβάλλουν στην καλή λειτουργία της καρδιάς και παράλληλα συμβάλλουν στην προστασία του οργανισμού από διάφορες μορφές καρκίνου. Επιπλέον , χρησιμοποιείται εναντίον της δυσπεψίας, σαν αντιπυρετικό και διουρητικό. Έχει επίσης υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνες C, K και Β-6 αλλά και κάλιο και φώσφορο κάνοντάς την ιδανικό συμπλήρωμα διατροφής.
Επίσης βοηθά την υγεία των οστών καθώς περιέχει τη βιταμίνη Κ και βοηθά στην καλύτερη λειτουργεία της μνήμης προλαμβάνοντας το Alzheimer και την άνοια.
Τέλος η σελινόριζα περιέχει πολύ λίγες θερμίδες (μόνο 40-50 θερμίδες στα 100 γραμμάρια βάρους) οπότε είναι ιδανική για άτομα που πάσχουν από διαβήτη ή απλά προσέχουν τη διατροφή τους.
Ιστοσελίδες για τις φωτογραφίες